دندان به عنوان یکی از مهم ترین اعضای صورت، در زیبایی ظاهر و لبخند افراد بسیار مهم و تاثیرگذار است. زردی دندان ها و جرم گرفتگی آنها علاوه بر اینکه نمایی بد و نامناسب برای لبخند زیبای انسان ایجاد می کند، در برخی مواقع نیز، باعث ایجاد ناراحتی و از بین رفتن اعتماد به نفس افراد می شود. بسیاری از افراد، به دلیل داشتن دندان هایی زرد، سیاه و جرم گرفته، تمایلی به خندیدن و یا لبخند زدن، از خود نشان نمی دهند. افرادی که با داشتن دندان هایی سفید و زیبا همواره لبخند به لب داشته، در نظر اشخاص دیگر انسان هایی خوشرو و خوش برخورد شناخته شده و این موضوع روی وجه اجتماعی آنها تاثیر بسیار مثبتی می گذارد.
لکه های سطحی دندان
شایع‌ترین علت تغییر رنگ دندان، تغییر رنگ مینا است که متداولترین علت آن رنگ غذاها و نوشیدنی‌ها است. خوشبختانه می‌توان از ایجاد این لکه های سطحی پیش‌گیری کرد. اما متأسفانه ایستادگی در مقابل برخی غذاها و نوشیدنی‌ها سخت است.
غذاها و نوشیدنی‌های که بیشترین نقش را در تغییر رنگ دندان‌ها دارند عبارتند از:
چای – چای یکی از بدترین مواد برای رنگ دندان است و حتی شاید بتوان گفت از قهوه نیز بدتر است. چای علاوه بر این که مقدار زیادی رنگدانه ( موادی به نام کروموژن) دارد، مقدار زیادی تانن نیز دارد که باعث میشود رنگدانه ها به مینای دندان بچسبند.
قهوه – بسیاری از افراد می‌دانند که قهوه باعث ایجاد لکه در دندان میشود اما شاید کمتر کسی بداند افزودن شیر یا خامه هیچ کمکی به خنثی کردن این تأثیر قهوه نمی‌کند. اگر چه این کار ممکن است زنگ قهوه را روشن‌تر کرده و یا حتی به سفید تبدیل کند اما این تغییر رنگ قهوه برای دندان‌ها تفاوتی ایجاد نمی‌کند.
نوشابه – نوشابه حاوی مقدار زیادی کروموژن است. این مواد علاوه بر این که رنگ نوشابه را سیاه میکنند، رنگ دندانهای شما را نیز تغییر می‌دهند.
میوه ها – حتی میوه هایی مانند انگور، انار و بلوبری نیز می‌توانند باعث ایجاد لک و تغییر رنگ دندان‌ها شود. از طرف دیگر میوه های اسیدی باعث فرسایش مینا میشوند.
سیگار و سایر دخانیات – استفاده از محصولات تنباکو به هر شکلی به وضوح درخشندگی و زیبایی دندان‌ها را از بین برده و باعث تغییر رنگ دندان‌ها میشود.
اگر نمی‌توانید مصرف همه خوراکی‌هایی که باعث تغییر رنگ دندان‌ها میشوند را متوقف کنید، حداقل می‌توانید با رعایت بهداشت و مراجعات منظم به دندانپزشک تاثیر آنها را کاهش دهید. حداقل باید دو مرتبه در روز مسواک بزنید و یک مرتبه نخ دندان بکشید. بهتر است پس از هر وعده غذایی مسواک بزنید. هر بار که خوراکی‌های پررنگدانه مصرف می‌کنید، دهان خود را با آب شست و شو دهید. توجه داشته باشید تجمع پلاک و باکتری‌ها در سطح دندان که در اثر ضعف رعایت بهداشت اتفاق می‌افتد، اولین عامل بدرنگی دندان است.
لکه های عمیق دندان
برخی از موارد بدرنگی و لکه دندان، به ساختارهای عمقی دندان مرتبط میشود و عاج را تحت تاثیر قرار میدهد. عواملی که منجر به تشکیل این لکه های دندان میشوند عبارتند از:
برخی داروها – برخی از داروهای آنتی بیوتیک به ویژه تتراسایکلین و داکسی سایکلین در صورتی که در دوران رشد و تشکیل دندانهای کودک مصرف شوند باعث تغییر رنگ دندان‌ها میشوند. شماری از داروهایی که به شکل متداول استفاده میشود از جمله برخی انواع دهان‌شویه قدرتمند تجویزی که حاوی کلرهگزیدین است، می‌توانند در بزرگسالان باعث تغییر رنگ دندان‌ها شود. همچنین در صورتی که در دوران رشد دندانهای دائمی فلوراید بیش از حد استفاده شود تأثیری ماندگار بر رنگ دندان‌ها می‌گذارد.
شیمی درمانی و پرتو درمانی – داروهایی که برای شیمی درمانی و پرتو درمانی در ناحیه سر استفاده میشوند می‌توانند دندان‌ها را تحت تأثیر قرار دهند.
بیماری‌ها – تب بالا در کودکان می‌تواند منجر به تغییر رنگ دندان شود. زردی و ضعف عمومی در سلامتی نیز می‌تواند چنین تأثیری داشته باشد.
افزایش سن – با افزایش سن مینا نازک‌تر شده و در نتیجه رنگ زرد لایه عاج زیر آن بیشتر نمایان میشود بنابراین دندان زردتر دیده میشود.
ژنتیک – متأسفانه برخی افراد به صورت ژنتیکی مینای نازک تری دارند بنابراین دندان‌هایشان زردتر است.
