نحوه نگهداری و مراقبت از دندان های شیری
معمولا هنگامیکه کودک شش ماهه است اولین دندانهای شیری در دهان او ظاهر می‌شود. رویش بقیه این دندانها تا پایان دو یا سه سالگی طول می‌کشد. تعداد دندانهای شیری در هر فک ۱۰ عدد و در تمامی دهان ۲۰ عدد است.
جویدن مواد غذایی تا سن شش سالگی بر عهده دندانهای شیری است. در این سن دندانهای دائمی شروع به روئیدن نموده، بتدریج جانشین آنها می‌گردند. بگونه‌ای که در سنین ۱۲ تا ۱۳ سالگی دیگر اثری از دندانهای شیری نمی‌ماند و تمامی دندانها دائمی است.
عقیده اکثر افراد این است که دندانهای شیری به‌خاطر عمر کوتاهشان اهمیت چندانی ندارد و به مراقبت از آنها نیازی نیست. اما واقعیت غیر از این است.
اگر دندان شیری زودتر از موقع از دست برود، دندانهای مجاور به سمت محل خالی دندان حرکت می‌کند و فضای موجود را تنگ می‌کنند، بنابراین رویش دندان دایمی جایگزین در این فضا، دچار مشکل می‌شود.
متأسفانه بسیاری از پدرها و مادرها فکر می‌کنند که زود خراب شدن دندانهای شیری و کشیدن آنها مهم نیست چرا که دندانهای دایمی به جای آنها خواهند رویید. به این ترتیب با عدم مراقبت کافی باعث پوسیدگی زودرس و از دست رفتن آنها می‌شوند که نتیجه آن رویش نابجا یا عدم رویش دندانهای دایمی زیرین است.
نکاتی در مورد نگهداری بهتر از دندان شیری
- از خواباندن کودک با بطری و شیردادن شبانه خودداری کنید. زیرا باعث پوسیدگی دندانهای پیشین می شود .
- بعد از دادن شیر به کودکتان با گاز تمیز دندانهایش را تمیز نمایید.
- تا یک برنامه غذایی متعادل برای فرزندتان در نظر بگیرید و از دادن مواد قندی و نشاسته ای به کودک در میان وعده ها خودداری نمایید.
- تا حد امکان کودک را از مصرف تنقلات شیرین بازدارید در صورت مصرف این مواد بلافاصله دندانهای او را بشوئید یا مسواک کنید.
- بجای استفاده از مواد قندی شیرین از تنقلات مغذی و طبیعی مانند گردو ، کشمش و پسته استفاده کنید.
- کودک را بطور منظم برای معاینه نزد دندانپزشک ببرید تا از سلامت دندانهای شیری او مطمئن شوبد و برنامه غذایی مناسب و متعادل برای فرزندتان از دندان پزشک کودکان درخواست نمائید.
- والدین باید توجه داشته باشند که برای رویش بموقع و صحیح دندانهای دائمی ، حفظ دندانهای شیری تا سنی خاص ضروری است.
- بهداشت دهان کودک همانند بزرگسالان باید بطور مرتب و با کمک و نظارت والدین انجام شود.
- پوسیدگی در دندانهای شیری در مقایسه با دندانهای دائمی خیلی زودتر به عصب دندان می رسد و ناراحتی و درد ایجاد می کند. بنابراین به محض مشاهده کوچکترین علامتی از پوسیدگی دندان شیری در مقایسه با دندانهای دائمی می رسد باید هر چه زودتر کودک را نزد دندان پزشک ببرید تا دندان شیری ترمیم شود .
- اگر کودک شما پافشاری برای خریدن آدامس و نوشابه دارد از انواع بدون قند برای آنها خریداری نمائید.
بررسی های مختلف نشان داده است که تعداد دفعات مصرف مواد قندی و مدت زمان مصرف این مواد مهمتر از مقدار مصرف این مواد در دو نوبت است. بنابراین با افزایش دفعات مصرف مواد قندی ( انواع شکلات های چسبنده ، شیرینی و غیره ) میزان پوسیدگی افزایش می یابد .
حتماً روزی ۳ لیوان شیر بخورید. بجای نوشیدنیهای قنددار از شیر استفاده نمایید . زیرا کلسیم که یکی از مواد تشکیل دهنده شیر است به استحکام دندانها کمک می کند .
همچنین والدین می‌توانند از مسواک مخصوص در یک تا ۳ سالگی استفاده کنند باید توجه داشت که در صورت استفاده از خمیردندان از نوع بدون فلوراید استفاده کرد.
عوارض افتادن زودهنگام دندان های شیری
از دندان های شیری باید به بهترین نحو ممکن مراقبت کرد. علاوه بر این که دندان های شیری بانک اطلاعاتی مهمی از سلول های بنیادی هستند، زود افتادن دندان های شیری ممکن است موجب کجی دندان ها شود. از آن جایی که دندان های دائمی دیرتر می رویند، با افتادن زودهنگام دندان های شیری، فضای خالی بین دندان ها ایجاد می شود. این فضای خالی با دیگر دندان های شیری در حال حرکت، پر می شود. زمانی که دندان های قصد رویش دارند، وجود دندان های شیری مانع رویش صحیح آن ها می شود. از این رو ممکن است کودک با دندان های دائمی کج، مواجه شود.
دندان های کج مشکلات بسیاری را در آینده ایجاد خواهند کرد. دندان های کج شده همپوشانی با یکدیگر دارند از این رو مانع رسیدن مسواک و نخ دندان خواهند شد. رسیدگی به دندان های کج شده کار سخت تری خواهد بود. دندان های کج شده، زودتر پوسیده می شوند. علاوه بر هزینه های هنگفت درمان پوسیدگی دندان ها، سلامت و طول عمر دندان ها نیز کاهش می یابد.
نکته دیگری که زود افتادن دندان های شیری و کجی دندان های دائمی باعث می شوند، عدم صحیح جویدن در غذا است. دندان های کج شده، به درستی نمی توانند عملیات جویدن را انجام دهند. همین موضوع باعث ایجاد مشکلات گوارشی در آینده کودک خواهد شد. معده درد و عدم هضم صحیح غذا از جمله مواردی است که ممکن است در پی افتادن زودهنگام دندان شیری ایجاد شود.
شاید عجیب به نظر برسد اما عوارض افتادن زودهنگام دندان های شیری تا بزرگسالی گریبان گیر فرد خواهد بود. از این رو نگهداری از این دندان ها از مهمترین کارهایی است که والدین باید انجام دهند.
